การศึกษาสถาปัตยกรรมเขตพระราชฐานชั้นในของพระบรามหาราชวังและพระราชวังสมัยรัชกาลที่ 3 - 5

Abstract

การศึกษานี้มีจุดมุ่งหมายเพื่อศึกษาถึงปัจจัยแวดล้อมต่างๆ ที่ทำให้เกิดการเปลี่ยนแปลงของรูปแบบและการวางผังทางสถาปัตยกรรมเขตพระราชฐานชั้นใน ของพระบรมมหาราชวังและพระราชวังสมัยรัชกาลที่ 3-5 โดยให้ความสำคัญในการศึกษาสถาปัตยกรรมในเขตพระราชฐานชั้นในที่เป็นที่สำหรับสตรีฝ่ายใน เป็นส่วนสำคัญที่สะท้อนถึงการเปลี่ยนแปลงทางด้านต่างๆของสยามในสมัยรัชกาลที่ 3-5 ผลการศึกษาพบว่ามีการเปลี่ยนแปลงทางด้านการวางผังและรูปแบบสถาปัตยกรรมไปตามกระแสวัฒนธรรมต่างๆ ที่เข้ามาผ่านการพิจารณาขององค์พระมหากษัตริย์ และส่งผลต่อระเบียบจารีตประเพณีชองฝ่ายใน แล้วสะท้อนออกมาทางสถาปัตยกรรมในแต่ละยุคสมัยคือ สมัยรัชกาลที่ 3 วัฒนธรรมจีนหลั่งไหลเข้ามาในสยามมีอิทธิพลต่อพระราชนิยมของรัชกาลที่ 3 แต่ระเบียบจารีตประเพณีโบราณของฝ่ายในยังเคร่งครัดอยู่ ทำให้สะท้อนออกมาทางสถาปัตยกรรมที่เป็นแบบไทยผสมผสานกับสถาปัตยกรรมแบบจีน สมัยรัชกาลที่ 4 วัฒนธรรมจีนลดบทบาทลงวัฒนธรรมตะวันตกเริ่มเข้ามามีอิทธิพลต่อพระราชนิยมของ รัชกาลที่ 4 และจารีตประเพณีโบราณก็เริ่มผ่อนคลายลง สะท้อนออกมาทางสถาปัตยกรรมที่มีการปรับปรุงรูปแบบสถาปัตยกรรมตะวันตกในบางส่วน แต่ไม่ได้มีการเปลี่ยนแปลงจากสมัยรัชกาลที่ 3 มากนัก กรณีศึกษาเขตพระราชฐานชั้นในของพระราชวังพระนครคีรี สมัยรัชกาลที่ 5 กระแสวัฒนธรรมตะวันตกเข้ามามากขึ้น มีอิทธิพลต่อพระราชนิยมของรัชกาลที่ 5 ระเบียบจารีตประเพณีโบราณผ่อนคลายลงและมีการรับวัฒนธรรมตะวันตกเข้ามา สะท้อนออกมาทางสถาปัตยกรรมเขตพระราชฐานชั้นในของพระบรมมหาราชวังรับอิทธิพลสถาปัตยกรรมตะวันตกแบบคลาสสิค และเขตพระราชฐานชั้นในพระราชวังสวนดุสิตรับอิทธิพลสถาปัตยกรรมตะวันตกแบบโรแมนติค

The purposes of the architecture is the studies of environment factors that changed the form of the architecture of the inner palaces (phan ratchathan chan nai) of grand palaces and royal palaces from the period of King Rama III to King Rama V by aware the architecture of the inner palaces (phan ratchathan chan nai) where is for the women’s division area that the important reflect the changing of many factors in Siam from the period of king rama III to king rama V. According to the result of studies, we can know that the form of architecture is changing with the others cultures through the king’s consideration and relay the traditional of the inner and reflect the architecture in each period. The period of King Rama III. Chinese culture fluent in Siam and influence with the King Rama III’s favorable but the ancient order and tradition of the inner palaces still austerely. Thus there is reflecting the architecture which is mixing the Thai architecture and Chinese architecture. The period of King Rama IV. Chinese culture is decreased by the influent of Western culture is become the King Rama IV’s favorable and reducing the ancient tradition. According to the case study of the inter palaces of Pra Nakorn Keree’s royal palaces, there is reflect the architecture which is adjusted with the part of Western from architecture but there is not change from the period of King Rama III. The period of King Rama V, the influent of Western culture is more increasing and there is influence the King Rama V’s favorable. While the ancient tradition order is reduced by receive the Western culture which reflects the architecture of the inner palaces of the king’s palaces is receiving the Classic Western architecture and the inner palaces of Suan Dusit royal palaces is influenced by the Romantic Western architecture.